De dame met de zuurstoftank

Door de half dichtgetrokken gordijnen zag ik een oude blauwe fluwelen kamerjas slordig over de verbleekte fauteuil hangen. Ik was samen met een collega onderweg naar de Gelukscaravan om buurtgenoten met elkaar te verbinden. Iets zei me dat deze bewoonster niet naar het zonovergoten pleintje zou komen. Ik besloot aan te bellen. 

Door de intercom klonk een vrouwenstem, rauw en rokerig zoals een decennialange verslaving aan sigaretten kan achterlaten. Ik vertelde haar wat wij in de buurt kwamen doen. Het viel even stil tot ze abrupt zei: ‘Ik geef de sleutels door het raam dan kunnen jullie binnenkomen’. Door het raam zagen we dat er een gedaante kwam aangeschuifeld. Het venster ging open en er verscheen een arm die ons de sleutels aanreikte.  

Eenmaal binnen wrongen we ons door de nauwe gang van een typische benedenwoning. De verschaalde rook van lang geleden hing zwaar in de lucht. De deur van de woonkamer stond op een kier. Aan de linkerkant van de kamer stond een ziekenhuisbed. En daar zat ze. Door een slang verbonden aan een apparaat dat haar met veel kabaal van de broodnodige zuurstof voorzag.  Haar lange vergeelde grijze haar hing sluik over de schouders van haar verwassen sweater. Haar benen bungelend over de rand van het bed. Naast haar lag een kat nauwlettend te kijken wat wij kwamen doen.  

Al jaren was er geen frisse wind meer door haar woning gegaan – niet letterlijk, en ook niet sociaal. Behalve de wijkverpleegkundige kwam soms een nichtje langs, en heel af en toe haar zoon. Verder was er alleen de kat. De kat was haar maatje in deze bedompte kleine woonkamer. Een ruimte die ze al twee jaar niet verlaten had.  

We bleven optimistisch en zagen legio mogelijkheden om haar te verbinden. Ze wilde wel naar buiten. Maar vanwege haar angst om te vallen, durfde ze dat niet meer alleen. Het leek haar zo fijn als iemand eens eten bracht. Er kwam een sprankje hoop in haar ogen. Ze leek wat op te kalefateren, zoals mijn moeder altijd zegt. Terwijl mijn collega nog even bij haar bleef zitten, liep ik terug naar de caravan. Mijmerend over deze vrouw. Hoe het kan dat er dagelijks tientallen mensen langs je raam lopen, op nog geen anderhalve meter van je bed en niemand je ziet, niemand je hoort en niemand je mist? Hoe kun je zo ver van de maatschappij verwijderd raken?  

Ze is een van die mensen waarvan ik denk dat we te laat op haar pad kwamen. Te laat om nog oprechte gelijkwaardige vriendschap te organiseren nu het leven langzaam uitdooft in haar fragiele lijf. Ik gun haar nog zoveel.  En vraag me af wat wij kunnen betekenen. Want haar vraag ligt voorbij de pijlers van Vraagelkaar: trainen en coachen op autonomie en gelijkwaardige vriendschap.  

Ken jij iemand achter zo’n raam? Iemand die niet meer vanzelfsprekend deelneemt aan de buurt? Hoe graag we ook zouden willen…. We zijn niet voor iedereen het antwoord. Sommige mensen hebben ‘redders’ nodig, zoals deze vriendelijke dame die niet in staat was om een sociaal netwerk op te bouwen toen ze op latere leeftijd weer in Nederland ging wonen. Hadden we haar toen op dat moment ontmoet, dan hadden we wellicht de koers van haar leven, met een heel klein duwtje, een andere wending kunnen geven.  

Terug op het plein spreek ik een lieve sociaal werkster. Zij gaat aan de slag met de informatie die mijn collega verzameld heeft. Ze gaat op zoek naar redders. Thuis op de bank ben ik dankbaar voor de partners die daar beginnen waar wij eindigen. We hopen dat steeds meer organisaties samen met ons blijven bouwen aan een vangnet dat iedereen op het juiste moment weet te vinden. Wil jij ook bijdragen aan een buurt waarin niemand onzichtbaar is? Meld je aan bij Vraagelkaar – want jouw aanwezigheid kan het verschil maken.” 

—
Deze blog is geschreven door Janet Turkstra (oprichter van Vraagelkaar). Hoewel ze sinds 2020 worstelt met Long COVID is ze achter de schermen op zoek naar manieren om sprankjes geluk te verspreiden ✨. Ze schreef het boek de Gelukstafel over vriendschap en jezelf laten zien. Het luisterboek is ingesproken door Dieuwertje Blok.