De tegenhanger van eenzaamheid

In het artikel: ‘De anatomie van eenzaamheid’ van Arthur Eaton (NRC Handelsblad 12 februari 2021, C4) zoekt de auteur naar het antoniem voor eenzaamheid. Omdat, aldus Eaton, ‘zolang we niet weten wat het tegenovergestelde is van eenzaamheid,’ hij vreest dat we eraan zullen blijven lijden. Het tegengestelde van eenzaamheid is mijns inziens sociaal konvooi.

Een term die jaren eerder al in deze krant werd gebruikt door Jenny Gierveld, emeritus hoogleraar Sociologie en Sociale Gerontologie. In het artikel van Eaton worden intellectuelen als Thoreau en Sartre aangehaald die eenzaamheid zouden verheerlijken. Ik ben het met de auteur eens, dat deze denkers waarschijnlijk zelfgekozen afzondering of ‘alleen zijn’ bedoelen. Dat impliceert een keuze, een bewust gekozen staat van sociale afzondering. Ook ik ervaar meer creativiteit als ik mij afzonder. Ook mijn alleen zijn is een keuze, bewust gemaakt vanuit het diepe vertrouwen dat ik altijd kan terugvallen op mijn sociale konvooi, waarin mijn gezin, familie, vrienden en buren de spil vormen. Waar je een keuze hebt, ervaar je meer regie.

Verlangen naar contact

Je voelt je daarentegen eenzaam, als je wel verlangt naar contact, maar het niet hebt. Of dat je het gevoel hebt dat de mensen met wie je contact hebt, je niet begrijpen. Het lukt je niet de situatie zodanig te veranderen dat je aansluiting vindt. Kortom, je ervaart geen regie. De afgelopen tien jaar heb ik beroepsmatig duizenden gesprekken gevoerd met mensen die zich om welke reden dan ook eenzaam voelden. De redenen zie zij noemden waren divers: teveel focus op carrière waardoor vriendschappen verwaterden, gebrekkige communicatieve vaardigheden, een laag zelfbeeld, niet realistische verwachtingen van vriendschap, schaamte vanwege beperkte financiële middelen, de taal en/of cultuur niet beheersen, maar ook in het verleden geschonden vertrouwen in vriendschap(pen). Ieders aanleiding is anders, toch moeten oplossingen hierop aansluiten, want een sociaal konvooi heeft pas een beschermende werking als het aansluit op de behoefte van degene die het betreft.

Sociaal konvooi opbouwen

Sinds een aantal jaar werken inwoners van oa gemeenten Den Haag, Dronten en Ooststellingwerf aan hun sociale konvooi. Vraagelkaar is hierin de verbindende partij. De inwoners (leren) vriendschap en verbinding te ervaren met buurtgenoten die bij hen passen, terwijl ze tegelijkertijd onder leiding van coaches werken aan persoonlijk groei. Zo pakken ze hun kwetsbaarheid in sociaal contact aan. Waar Arthur Eaton in het artikel lezers waarschuwt dat makers van technologie er alles aan doen om ons achter beeldschermen te houden, werkt Vraagelkaar omgekeerd aan deze visie. Analoog dus. Na contact stimuleren de coaches leden om zo snel mogelijk te bellen en – weliswaar Coronaproof – met elkaar af te spreken. Een werkelijke eerste stap naar een gedegen sociaal konvooi bestaat uit werkelijk contact tussen mensen!

 Janet Turkstra

Oprichter Vraagelkaar.nl

Na duizenden gesprekken met leden van Vraagelkaar, heeft Janet Turkstra in 10 korte verhalen de kern te pakken over contact maken, jezelf laten zien en vriendschap sluiten. Aan de hand van herkenbare situaties en met behulp van praktische modellen en oefeningen geeft dit boek handvatten om vriendschappen aan te gaan, gezond te houden en te bestendigen. Waardevolle lessen voor ieder mens die wel een sprankje geluk wil ervaren.